इतिहासमा आज : बेनेजिर भुट्टोले लिइन् पाकिस्तानी प्रधानमन्त्रीको सपथ

आज २ डिसेम्बर । सन् १९८८ मा बेनेजिर भुट्टोले पाकिस्तानको प्रधानमन्त्री पदको सपथ लिइन् । मुस्लिम बाहुल्य देशमा कार्यकारी अधिकारप्राप्त प्रधानमन्त्री निर्वाचित हुने बेनेजिर पहिलो महिला हुन् ।

उनकोे पहिलो कार्यकाल १९९० सम्म चल्यो, त्यसपछि उनी १९९३ देखि १९९६ सम्म फेरि प्रधानमन्त्री भइन् ।  बेनेजिर पाकिस्तानका पूर्व प्रधानमन्त्री तथा पाकिस्तान पिपुल्स पार्टी (पीपीपी) का संस्थापक

नेता जुल्फीकर अली भुट्टोकी छोरी हुन्, उनले  हार्भार्ड विश्वविद्यालय र अक्सफोर्ड विश्वविद्यालयबाट अध्ययन पूरा गरेकी थिइन् । १९७३ देखि १९७७ सम्म जुल्फीकर पाकिस्तानका प्रधानमन्त्री थिए ।

अक्सफोर्डमा पढ्दा बेनेजिरले विद्यार्थी संगठनको नेतृत्व गरेकी थिइन्, सन् १९७७ मा उनी पाकिस्तान फर्किइन् । तर, यही वर्ष उनका बाबु सैन्य ‘कु’ को शिकार भए अनि त्यसको दुई वर्षपछि मारिए । त्यसपछि

पाकिस्तान पीपीपीको नेतृत्व नुसरत र (जुल्फीकरकी पत्नी तथा बेनेजिरकी आमा)  बेनेजिरको काँधमा आयो । उनीहरुले आफ्नो नेतृत्वमा प्रजातन्त्र पुनस्र्थापनाको मागलाई अघि सारे । जसकारण, जिया उल हकको

सैन्य सरकारले बेजेजिरलाई पटक–पटक पक्राउ ग-यो । उनी सन् १९८४ मा बेलायतमा शरण लिन पुगिन् । यहाँबाट उनी सन् १९८६ मा पाकिस्तान फर्किइन् । यसक्रममा मार्गरेट थ्याचरको आर्थिक नीतिबाट प्रभावित भएकी

बेनेजिरले पाकिस्तान फर्किएपछि पिपिपिलाई समाजवादी धारबाट उदारवादी पार्टीमा रुपान्तरण गर्ने प्रयास गरिन् । पिपिपिले सन् १९८८ मा निर्वाचत जित्यो । प्रधानमन्त्रीका रुपमा बेनेजिरले ल्याएका

सुधारका योजनाहरुलाई तत्कालीन राष्ट्रपति गुलाम इसक खान, शक्तिशाली सेना र पुरातनवादी तथा इस्लामिक दस्ताहरुले कार्यान्वयन हुनबाट रोके । तर, भ्रष्टाचार र नातावादको आरोप लगाएर राष्ट्रपति खानले

सन् १९९० मा उनको सरकार अपदस्थ गरे । त्यसपछिको निर्वाचनमा पीपीपी पराजित भयो भने पुरानवादी इस्लामिक डेमोक्रेटिक एलाईन्स विजयी भयो । बेनेजिर प्रमुख प्रतिपक्षी नेता बनिन् । निर्वाचनमा गुप्तचार

निकायले धाँधली गरेको उनीहरुको आरोप थियो । यद्यपी, इस्लामिक डेमोक्रेटिक एलाईन्सका प्रधानमन्त्री नवाज सर्रिफले पनि भ्रष्टाचारकै मुद्दाका कारण पूरा कार्यकाल चलाउन पाएनन्, त्यसपछि सन् १९९३ को

निर्वाचनमा फेरि बेनेजिरकै पार्टी विजयी भयो । प्रधानमन्त्रीका रुपमा आफ्नो दोस्रो कार्यकालमा बेनेजिरले अर्थतन्त्रलाई निजीकरणतर्फ लगिन् । त्यस्तै, उनले महिलालाई थप अधिकार दिलाउने प्रयास गरिन् ।

  यद्यपी, यस दौरान उनको सरकार धेरै कुराले विवादीत भयो । जस्तो, उनकै दाजु मुर्ताजाको हत्या, सन् १९९५ को असफल सैन्य कू, बेनेजिर र उनका श्रीमान् आसिफ अली जर्दारीसमेत संलग्न भएको भनिएको

भ्रष्टाचार काण्डलगायत । यी कारणहरुकै कारण राष्ट्रपति फरुक लेगहारीले उनको सरकारलाई अपदस्थ गरे । यसपछि सन् १९९७ को निर्वाचनमा पीपीपी पराजित भयो । सन् १९९८ मा बेनेजिर दुबई गएर बसिन् । अमेरिकाको

मध्यस्थतामा राष्ट्रपति परवेज मुसर्रफसँग वार्ता भएपछि २००७ मा बेनेजिर पाकिस्तान फर्किइन् । सन् २००८ को निर्वाचनलाई लक्षित गरेर -याली गर्नेक्रममा उनी २७ डिसेम्बर २००७ मा रावलपिण्डीमा मारिइन्

। ¥यालीमा बेनेजिरलाई लक्षित गरेर पहिले एक आत्मघाती हमलाकारीले गोली चलाएका थिए, उनको टाउको तीन गोली लाग्यो । त्यसपछि ती हमलाकारीले आफ्नो ज्याकेटभित्र रहेको बिस्फोटक बम पड्काउँदा उनीसहित  २२

जनाको ज्यान गयो । सुरुमा अलकायदाले यस घटनाको जिम्मेवारी लियो । यद्यपी, केही वर्षपछि पाकिस्तान तालिवानले आफु यस घटनामा संलग्न रहेको खुलासा ग¥यो । पाकिस्तान तालिवानका संस्थापक बैतुल्लाह

मेसुदलाई उद्धृत गरिएको पुस्तकमा उल्लेख छ, ‘बेनेजिरले अमेरिकासँग मिलेर मुजाहिद्दिन ई ईस्लामलाई समाप्त गर्ने योजना बनाएकाले यस्तो गर्नुपरेको हो ।’ बेनेजिरको निधनयता छोरा विलवाल भुट्टो जर्दारी

निरन्तर पीपीपीको अध्यक्ष छन् । सन् २००८ को निर्वाचन पीपीपीले जितेपछि श्रीमान् आसिफ अली जर्दारी २००८ देखि २०१३ सम्म पाकिस्तानको राष्ट्रपति बने ।