Ferhat pi̇ri̇nççi̇ - ab zirvesi ve türkiye

24-25 Eylül'de yapılması planlanan AB Devlet ve Hükümet Başkanları zirvesi bir haftalık ertelemenin ardından 1-2 Ekim'de gerçekleştirildi. Doğu Akdeniz'de yaşanan gerginlik

nedeniyle zirvenin ana gündemlerinden birisi Türkiye oldu. Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) ve Yunanistan, Fransa'nın öncülüğünde sorunu AB ile Türkiye arasındaki bir soruna

dönüştürmeye çalışırken; Almanya, İtalya, İspanya, Malta, Bulgaristan ve Polonya gibi ülkeler meseleye daha dengeli bir şekilde yaklaşma taraftarıydılar. Fransa'nın zirveden önce 10

Eylül'de Akdeniz'e kıyısı bulunan altı AB ülkesiyle Korsika'da yaptığı toplantı aslında Türkiye karşıtı cepheyi genişletmek amacıyla yapılan ve AB zirvesinde Türkiye'ye

yaptırım kararı aldırmaya yönelik bir hazırlıktı. Ancak o toplantıda Macron amacına ulaşamayacağını anlamış ve bu durum toplantı sonrasındaki söylemine de yansımıştı. Türkiye'nin

meselenin görüşülmesi için ön koşulsuz müzakerelere açık olduğunu bildirmesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın dönem başkanı sıfatıyla Almanya'nın yanı sıra çok sayıda AB üyesi devlet

başkanı ile yaptığı görüşme ve yürüttüğü diplomasi Türkiye karşıtı blokun elini zayıflatmıştı. Dolayısıyla zirveden önce Türkiye'ye yönelik sert kararlar alınmayacağının emareleri

ortaya çıkmıştı. Ancak yine de bir sürpriz yaşanması ihtimal dahilindeydi. Zira GKRY, oy birliğiyle alınması gereken kararları, Türkiye'ye yaptırım kararı alınmazsa bloke edeceğini

ifade etmekteydi. DEYIM YERINDEYSE GKRY, AB GÜNDEMINI VE 26 ÜYENIN IRADESINI REHIN ALMAYA ÇALIŞMAKTAYDI. Bu noktada zirvede görüşmeler sürerken NATO'nun Türkiye ile Yunanistan

arasındaki ayrıştırma usullerine yönelik mekanizmanın kurulduğunu açıklaması, Türkiye karşıtı blokun elini daha da zayıflatmış ve dengeli bir yaklaşımı savunanları rahatlatan bir gelişme

olmuştur. Nihayetinde zirve sonrası basın açıklamasına bakıldığında Türkiye'ye yönelik herhangi bir "yaptırım" kelimesi geçmemiştir. Bununla beraber AB'nin Yunanistan ve

GKRY ile dayanışmasına vurgu yapılmış, Türkiye'nin "tek taraflı" adımlar atması halinde AB'nin "bütün araçları ve alternatifleri" kullanacağı açıklanmış ve

konunun Aralık'taki toplantıda yeniden ele alınacağını ifade edilmiştir. Dolayısıyla AB ZIRVESI KARARLARIYLA BIR NEVI TÜRKIYE'YI GÜCENDIRMEDEN YUNANISTAN'LA GKRY'YI

TATMIN EDECEK BIR ORTA YOL BULUNMUŞ VE KONU ÖTELENMIŞ OLDU. Ancak bu durumun sürdürülebilir olmadığı görülmekte. Zira Aralık'ta veya ilerleyen dönemlerde Doğu Akdeniz'deki

gerilimin artması durumunda AB'nin nasıl bir adım atacağı belirsizliğini korumakta. Aslında AB'NIN ÖNÜNDEKI SORUN TÜRKIYE VEYA DOĞU AKDENIZ OLMAKTAN ZIYADE NASIL BIR BIRLIĞE DOĞRU

EVRILECEĞINE KARAR VEREMEMESI. AB'nin burada üç alternatifi var. İlki 1993'te Maastricht Antlaşması'nın imzalandığı dönemdeki Birlik ruhuna geri dönerek üye ülkeler ve bölge

için refah ve istikrarı önceleyen adımlar atması. İkincisi agresif bir karaktere sahip olan ve AB gündemini domine etmeye çalışan aktörlere teslim olması. Üçüncüsü ise ara çözümler bularak

sorunlarıyla yüzleşmek yerine mümkün mertebede ötelemesi. Açıkçası AB içinde ilk alternatifi sağlayacak "lider" karakterler giderek azalmakta. İkinci alternatife doğru evrilmesi

halindeyse AB içindeki çatlakların artması ve yeni ayrılıkların olması neredeyse kaçınılmaz. Üçüncü alternatif ise kısa vadede krizleri önleyebilse de sürdürülebilir değil ve yeni krizlerin

çıkmasını engelleyemez. Meseleyi Türkiye boyutuna indirgediğimizde ise Türkiye'nin durumu aslında AB'ye göre daha net. Üyelik sürecinin sabote edilmeden ve hakkaniyet çerçevesinde

devam ettirilmesi ana amaç olmaya devam ediyor. Ancak Türkiye-AB ilişkilerinin bazı muhteris ülkelerin çıkarlarına rehin bırakılması halinde Ankara'nın tavrının aşamalı olarak değişmesi

kaçınılmaz. Zira AB'nin Türkiye üzerinde üyelik süreci aracılığıyla yapacağı baskının etkisi 1990'lara göre oldukça azaldı. TÜRKIYE'NIN DIŞ POLITIKA VIZYONUNUN VE ÖLÇEĞININ

GENIŞLEMESI VE BU TRENDIN DEVAM ETMESI, AB VEYA BAZI MUHTERIS AB ÜYELERINDEN GELEN BASKILARI DENGELEYEBILME IMKANLARINI ARTTIRDI. Kaldı ki günümüzde Türkiye-AB ilişkilerinde mevzubahis

edilmeye çalışılan konu Türkiye'nin egemenlik hakları ve deniz yetki alanları. Türkiye bu konuda taviz vermeyeceğini, haklarına halel gelmesi halinde sadece siyasi açıdan değil,

gerekirse askeri açıdan da karşı koyacağı mesajını net bir şekilde ve defalarca hem diplomatik alanda hem de sahada verdi. Dolayısıyla AB ÜYELIK SÜRECIYLE VEYA YAPTIRIMLARLA TÜRKIYE'YI

BASKILAMA ÇABASI SONUÇ VERMEYECEK VE ANKARA'NIN KARARLILIĞINI ETKILEMEYECEKTIR. Ayrıca ilişkilerin gerilmesinden veya kopmasından tek zararlı çıkacak olan taraf Türkiye değil.

AB'nin de bu durumdan çok boyutlu olarak etkilenmesi kaçınılmaz. Aslında AB zirvesi kararlarının bir anlamda bu durumun halen farkında olan ve karşılıklı olarak kaybetmeyi arzu etmeyen

bazı "sağduyulu" devletlerin etkisiyle bu şekilde alındığı söylenebilir.