Her çocuk üstün yetenekli mi?

Gerek yapılan araştırmalar gerekse konunun uzmanları, her çocuğun üstün bir yeteneği olduğu görüşünde birleşiyor. Testlerle ölçülebilen IQ ise aslında insan beyninin özellikleri arasında çok

küçük bir yer tutuyor. Benim kızım erken okumaya başladı, benim oğlum süper bilgisayar kullanıyor acaba üstün yetenekli mi? Çocuğum yerinde duramıyor, düz duvara tırmanıyor acaba IQ’su

yüksek mi? Velev ki IQ’su yüksek. Ne yapmanız gerektiğini biliyor musunuz? Birçok sorunuza cevap bulabileceğiniz bir kitaptan söz edeceğim bugün. Kitabın adı “Her çocuk üstün yeteneklidir.”

Dr. Bahar Eriş bu kitapta pek çok soruya yanıt vermiş. Yetmemiş, onlarca kaynak kitap bilgisi de vermiş. HABERIN DEVAMI__ Kitabından yola çıkarak, Dr. Bahar Eriş ile gerçekleştirdiğimiz

sohbetimizin ilk konusu “çocuğumuzun üstün yetenekli olduğunu nasıl anlarız?”oldu. SERAP TORUN: EBEVEYN, ÇOCUĞUNUN, ÜSTÜN YETENEĞI OLUP OLMADIĞINI NASIL ANLAYABILIR? Dr.Bahar Eriş: Bu konuda

Fazıl Say örneğini vermeyi seviyorum. Fazıl Say nasıl Fazıl Say olmuş? Annesi o daha küçücükken bütün müzik enstrümanlarını önüne dizmiş. O en çok piyanoya ilgi göstermiş. Diğer

enstrümanları es geçerken, piyanonun başına oturunca uzun süre kalkmamış. Annesi zeki bir kadın, eğitimli. Bu ipucunu yakalayınca, buradan devam etmiş. Çocuğun tutkusunu desteklemiş, müzik

aşkını canlı tutmak için uğraş vermiş. Belli bir yaşa gelince özel hocalar tutmuş, düzenli çalışma disiplinini yerleştirmiş. Çocuk 2-3 yaşlarından itibaren belli alanlara olan ilgisi ve

tutkusunu belli etmeye başlar. Yani ailelerin keskin gözlemciler olması çok önemli. Ailenin kaçırdığını bazen keskin gözlemci olan bir öğretmen de yakalayabilir. Burada kilit nokta, dikkatli

gözlem. AILE, ÇOCUĞUN IZINDEN MI GITMELI YOKSA ÇOCUĞU MU BIR YÖNE ÇEKMELI? Ailelerin çocuğun izinden gitmesi çok önemli. Bazen aileler çocuğun tutkuları yerine kendi tutku ve isteklerini

çocuğa empoze etmeye çalışabiliyor. Hayatta kendi başaramadığı ya da kendi yapmak isteyip de olanak bulamadığı şeyleri çocuğunun yapmasını isteyebiliyor. Çocuğun hangi alanda gerçekten

potansiyeli olduğunu bu şekilde saptayamayabilirsiniz. Çocuk ailenin istediği yolda ilerleyip, asla kendini gerçekleştiremeyebilir. HABERIN DEVAMI__ Örneğin dans alanında yetenek potansiyeli

taşıyan bir çocuk ailesi istiyor diye istemediği halde fen alanına itilebilir. Hitler ressam olmak istemiş, babası istememiş. Diğer taraftan Picasso’nun babası ressam olsun istemiş, ama

Picasso da istemiş, sonuç ortada. BIR YETENEĞIN, “ÜSTÜN YETENEK” DURUMUNA ERIŞMESI IÇIN NELERIN BIR ARADA OLMASI GEREKIR? Yüksek potansiyel her zaman ileride üstün yetenekle sonuçlanır demek

değil. Üstün yetenekte asıl önemli olan, genetik avantaj, tutku ve disiplinli bir çabadır. Diğer taraftan çocuk her zaman doğal eğilimi ve yeteneği olan alana ilgi duymayabilir. Dansa çok

yeteneği vardır, ama tutkusu ilgisi yoktur, matematiğe aşıktır. Tutkusuz, zoraki bir çalışmadan üstün başarı çıkması çok zor. İlk başta ailenin iteklemesiyle öne geçen çocuk, bu dış

motivasyon desteği sürmezse ya da tutku kaybolursa o alanda üstün yetenek düzeyine ulaşmayabilir. HABERIN DEVAMI__ Ya da şöyle diyelim, çok çalışma sonucunda üstün başarı çıkabilir ama bunun

mutsuz bir başarı olması çok olası. Başarılı ve mutlu olmak da mümkün; bunun kuralı da bir alanda doğal genetik avantaj, bu alana duyulan tutku, yoğun çaba, sıkı bir eğitim, çevre desteği.

Tutku varsa çalışmak çalışmak gibi gelmez zaten. Tutkulu çalışma bir gün üstün yetenekle sonuçlanır; tutku da içten gelen bir şeydir, siz zorla bir çocuğun bir alana tutku duymasını

sağlayamazsınız. _Üstün yetenekli yetişkinlerin çocukluk dönemlerine dair araştırmalar, bu çocukların ailelerinin öncelikle çocuğun ilgi ve potansiyel alanının ne olduğunu tespit edip o

alanda destek verdiğini gösteriyor._ Yani çocuktan yola çıkarak, onun liderliğinde ilerleyeceksiniz. Bu birinci kural. Erken dönemde ailenin yapabileceği en iyi şey, çocuğu mümkün olduğunca

farklı etkinlik, materyal, deneyimle buluşturmak. Müzeler, sanat, birlikte oynanan oyunlar, spor, müzik, resim, bol sohbet... Ne kadar çok farklı faaliyet yaparsanız o kadar iyi. Farklı

faaliyet demek her saniyeyi faaliyete boğmak demek değil. Çocuğa nefes aldırmalısınız. Yoksa çocuğu boğarsınız, motivasyonu ve yaratıcılığı öldürürsünüz. Yaratıcılığı harekete geçiren

sıkıntı ve boş zamandır. Ayrıca çocuğun her anını aktiviteyle doldurursanız çocuk aktivite bağımlısı olur. Aktivite olmayınca sudan çıkmış balığa döner. Sonra okulda da sıkılır. Öğretmenler

de yeteneğin keşfinde çok büyük rol oynuyor. Ailenin çocuğunu tanıyıp öğretmene anlatması çok önemli. Her öğretmen bilinçli değil maalesef. Bazen de tam tersi, ailenin fark etmediği çocuğu

öğretmen fark edebilir. Dolayısıyla aile ve öğretmen işbirliği çok faydalı. DR. BAHAR ERIŞ KIMDIR? Bahar Eriş, 1998’de Fulbright bursuyla ABD’nin New York şehrine giderek, Columbia

Üniversitesi’ne bağlı Teachers College’da üstün yetenek alanında master ve doktora yapmıştır. A.B.D’de olduğu 6 yıl boyunca okul öncesi kurumlarda öğretmen olarak çalışmış, 2004’te

Türkiye’ye döndükten sonra Boğaziçi Üniversitesi’nde konuyla ilgili dersler vermeye başlamıştır. Şu anda Bahçeşehir Üniversitesi Üstün Yetenek Eğitimi merkezinde Yardımcı Doçent olarak görev

yapmaktadır. Serap Torun Twitter: https://twitter.com/seraptorun73