सहरमा सामा चकेवा

ललितपुर — उपत्यकामा थारू समुदायको काहीं पनि घनाबस्ती छैन । शनिबार भने टीकाथलीको गोदावरी खोलाछेउ थारू युवायुवतीहरू मौलिक परिधानमा सजिएर नाच्दै थिए । उनीहरू भन्दै थिए, ‘सामा चकेवा सामा

चकेवा...’ । <?xml encoding="UTF-8"??> मुलुकको पूर्वी र पश्चिमी तराईमा फैलिएर बसेका थारू समुदायले राजधानीमा पनि आफ्नो संस्कृतिलाई यसरी निरन्तरता दिँदै आएका छन् । विभिन्न

पेसाको सिलसिलामा सहर आएका थारू समुदायका महिला र पुरुषहरूले आफ्नो संस्कृति र परम्परा अनुसारको पर्व मनाउन तराई जान नपाएपछि राजधानीमै मनाएका हुन् । थारू महिला समाज र थारू महिला सभाको संयोजनमा

बानेश्वरदेखि कुपण्डोल र टीकाथलीसम्म बस्दै आएका थारू समुदाय गोदावरी खोला किनार पुगेका थिए । टीकाथलीकै स्थानीयहरू पनि ‘सामा चकेवा’ मनाउन पुगेका थिए । यसले सामाजिक सद्भाव निर्माणमा सघाउने

समाजकी सचिव गीताकुमारी चौधरीले जनाइन् । उनका अनुसार यो पर्व प्रेमसित जोडिएको छ । यस पर्वको सुरुवात झन्डै २५ हजार वर्ष पहिले भारतको प्रयाग राज्य (हालको इलाहाबाद) मा भएको मानिन्छ । मिथअनुसार

किसनभूषन सेन नामका राजाको छोरा साम्ब र छोरी समा गरी दुई सन्तान थिए । सानै उमेरमा छोरी सामाको विवाह मगधका राजकुमार चक्रवाकसँग भए तापनि माइतमै बसेकी थिइन् । उनलाई भारदारसँग अनैतिक सम्बन्धको

आरोप लाग्यो । उनी वनवास खेदिइन् । ‘वनमा गएर तपस्या गरी अर्काे जन्ममा उनी चकेवाको रूपमा उनी जन्मिएको कथा छ,’ चौधरीले भनिन्, ‘कथाअनुसार उनले पारेको दुई अण्डाबाट भाले चकेवा र पोथी चकेवा जन्मिए 

। यही जोडीलाई साम्ब र समाको प्रतीकको रूपमा लिन थालियो ।’यही कथामा आधारित राजा, रानी, भाइ साम्ब र समाबीचको संवादलाई नै अहिले गीतको रूपमा गाइएको उनले बताइन् । सोमबार यो गीत गाउँदै नाच्नेहरूको

ठूलो संख्या थियो । भाइ साम्बले बहिनीप्रति देखाएको अगाध प्रेमको वर्णन गीतमा उनिएको थियो । यस परम्परालाई भाइबहिनी, श्रीमान्श्रीमती आमाबुवा र छोराछोरीको बीचको स्नेहपूर्ण तथा प्रगाढ सम्बन्धको

प्रतीकको रूपमा लिइन्छ । आमाबुवाको आदेश असल खराब जे भए पनि शिरोधार्य गरी पालन गर्ने आज्ञाकारिता र वचनबद्धताको उदाहरणसमेत यो पर्व रहेको चौधरीले बताइन् ।‘यो पर्वको अर्थ त निकै गम्भीर रहेछ,’

पहिलोपटक सामा चकेवा पर्व मनाउन आएका महालक्ष्मी नगरपालिका, टीकाथलीका संयुक्त वडा सचिव शिव बुढाथोकी भन्दै थिए, ‘प्रेमको प्रतीकका रूपमा मनाउने पर्व भन्ने पढेको थिए । कसरी मनाउने भन्ने देखेकै

थिइनँ । यो पर्व थारू समुदायको मात्र नभई सिंगो नेपालकै संस्कृति हो ।’ कार्तिक शुक्लपक्षको द्वितीया तिथिदेखि प्रारम्भ भएर पूर्णिमाको भोलिपल्टसम्म मनाउने परम्परा रहेको यो पर्वमा थारू महिलाहरूले

सामा, चकेवा, चुगला, सतभैँया, कुकुर, भमरा, वृन्दावन, नटुवा जस्ता कलात्मक स्वरूपहरूको निर्माण गर्छन् । चौधरीका अनुसार यी स्वरूपहरू र बलेको बत्ती डालोमा राखी सधंै राति राति गाउँटोलका मान्यजनका

घरमा गई ‘सामा चकेवा सामा चकेवा...’ गीत गाउँदै भारद्वारको प्रतीकलाई जलाइन्छ । अघिल्ला वर्षहरूमा कुपण्डोलको वाग्मती, रानीपोखरी, मनोहरा लगायतका नदीहरूमा सामा चकेवा मनाएका थिए । यसपटक अन्य

समुदायको पनि उपस्थितिले आफूहरूको उत्साह बढेको चौधरीले बताइन् । टीकाथलीका सानुभाइ सुवेदी पनि पहिलोपटक ‘यस्तो रमाइलो पर्वमा सहभागी हुन पाएको’ भन्दै मक्ख थिए । प्रकाशित : कार्तिक ३०, २०७३ ०८:३३

कान्तिपुरका स्तम्भहरु हाम्रो बारेमा यो वेबसाइट कान्तिपुर राष्ट्रिय दैनिकको आधिकारिक न्युज पोर्टल हो । नेपाली भाषाको यो पोर्टलले समाचार, विचार, मनोरञ्जन, खेल, विश्व, सूचना प्रविधि, भिडियो

तथा जीवनका विभिन्न आयामका समाचार र विश्लेषणलाई समेट्छ। पूरा पढ्नुहोस् » उपयोगी लिंकहरु सम्पर्क ठेगाना कान्तिपुर पब्लिकेशन्स् लि. सेन्ट्रल बिजनेस पार्क, थापाथली काठमाडौं, नेपाल

+977-01-5135000 +977-01-5135001 हाम्रा अन्य प्रकाशनहरु © Copyright ekantipur.com